Iasha BEKADZE

Makalemizde, Gence-Karabağ Eyâleti ile ilgili arşiv belgelerinin listesi verildikten sonra 1727 tarihli “Gence-Karabağ Eyâleti’nin Mufassal Defteri” hakkında kısa bilgiler açıklanmıştır. Tahrir defteri kayıtlarından yararlanarak XVIII. Yüzyılın ilk yarısında eyaletin su kaynakları, su ve ding değirmenleri, bezirhane gibi teknik işletmeler, mumhane, boyahane, sabunhane dabbaghane, bakırhane gibi sanayi kolları ve cami, mescit, dükkan, kervansaray, fırın, hamam gibi sosyal tesisler incelenmiştir. XVIII. Yüzyıl ilk yarısında eyâletin en gelişmiş sanayi kolu değirmenciliktir. Nehirleri bol olan bu eyâlette tahrir defterlerinde “âsiyâb” olarak adlandırılan toplam 1162 değirmen faaliyet göstermekteydi. Bu değirmenlerden yıllık hasıl olunan vergi 146.420 akçe olmuştur. Eyâlette ayrıca ding adlanan “Pirinç değirmenleri” vardı. Bunların sayı 219 olup vergisi 74.290 akçe idi. Gence-Karabağ Eyâleti’nin merkezi olan Gence Büyük İpek Yolu üzerinde yerleşmiş olup bölgenin stratejik noktalarından idi. “Hazine” anlamını taşıyan bu şehir Cin ve Avrupa arasında bir “köprü” idi.

Anahtar Kelimeler: Gence, Karabağ, Değirmen, Ding, Mumhane, Dabbaghane