Meysem SAMSUN

Sanatın varlığını oluşturan, kimi zaman onu tanımlayan kimi zaman da onun tarafından ortaya konan derin tinsel anlamlar bulunur. Sanat düşünceyi oluşturma/kurma ama hemen ardından onun da nesnesi olan kavramları anlamlandırma, hatta bu anlamları yıkıma uğratarak onları her daim değiştirme eğilimi göstermiştir. 1960’lı yıllardan sonra plastik sanatlarda ve onun ortamında büyük bir değişim/dönüşüm yaşanmıştır. Bu değişim/dönüşüm sanat ortamında küçümsenemeyecek kadar etkili olmuş ve sanatın sadece konusunu değil, işlenme biçimlerini de kapsamıştır. Buna göre sanatla ilgili algıdaki böylesi yeni köklü kavrayış sanatın nesneye karşı duyduğu ilginin azalması olarak ifade edilebilir. Başka bir deyişle bu ilgi azalması, sanatın nesneye olan ihtiyacının azalması anlamına da gelmektedir. Bu bağlamda kavramsal sanat sözcüklere boğulmuş düşünceleri sözün etkisinden kurtararak onları kutsar hale gelmiştir. Artık sanat için, önemli olan nesne değil, düşünce olmuştur. Biçime karşı takınılan bu tavır, biçimin yerine konulması yeğlenen, hatta karar verilen düşüncelerin sanata olduğu gibi aktarılması görevini “sanatın ifade aracı”nın üstlendiği gerçeğini dikkate almak önemlidir. Başka bir değişle modern sanatın “post”laştığı evrelerde tıpkı güzellik gibi sanatın özü ile pek ilgisi olmadığı düşünülen görsellik de bir kenara atılmış ya da daha az önemsenir hale gelmiştir. Önceleri estetik kaygıları öne çıkararak varlık kazanan yapıt, estetiğin felsefe kavramlarına eklediği yeniliklerle değişime uğramış ve Modernizmin geliştiği bütün aşamalarda bu yeniliği hissettirmiştir. Makalede, sanat içerikleriyle tanımlanmış olan kavramların sanat nesnesiyle kurduğu ilişkilerin yapısı kavramsal sanatta anlam problemi açısından araştırılmaya çalışılmıştır. Yapıtın anlamla kurduğu neden- sonuç ilişkisi içinde sanat yapıtı estetik-anlam ve düşünce üçgeninde modern ve postmodern algılar ışığında irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Kavram, Çağdaş, Sanat, Modern, Postmodern, Anlam