Hatice KARAASLAN

İFarklı dil ve kültürlerdeki duygu ile bağlantılı kavramlar kapsamlı olarak incelenmiştir. Duygu kavramlarına yönelik yeni çalışmalar, Doğal Anlam Üstdili (NSM) (Goddard, 1998) gibi belirli bir dilden bağımsız bir anlam üstdili oluşturmak için dil ve kültürlerin deneyimi yansıtan, evrensel özelliklerini etkin bir şekilde ortaya koyabilmektedirler. Wierzbicka (1999), diğer anlamsal alanlarda olduğu gibi duygu alanında yapılacak sözcüksel ayrım çalışmaları konuşmacıların kavram oluşturma süreçlerine yönelik önemli bilgi vereceği için, duygu kavramları alanında evrensel özellikler ortaya koymadan önce kapsamlı sözcük varlığı oluşturma ve anlambilimsel analizini yapma çalışmalarına ihtiyaç duyulduğunu ileri sürmektedir. Mevcut araştırmada, Wierzbicka’nın (1999) çalışmasındaki duygu terimlerinin bilişsel senaryolarından yola çıkılarak “Bu tür şeylerin olmasını istemiyorum,” alanına giren bir dizi İngilizce ve Türkçe duygu sözcüğü incelenmiştir. Kavramların bilişsel senaryolarının hem aynı dil içinde ne kadar ilişkili bulunduğuna hem de “Bu tür şeylerin olmasını istemiyorum,” alanı içinde ne oranda örtüştüğüne bakılmıştır. Çalışma bulguları, bu kavramların temel anlamlarının birbirleriyle büyük oranda benzeştiğini, sadece durumun aciliyeti ya da yoğunluğu, şiddeti noktalarında farklılıkların ortaya çıkabildiğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler: Doğal Anlam Üstdili (NSM), Evrensel Duygu Kavramları, Bilişsel Senaryolar