Jale KARHAN

Anavatanı Afrika olan kahve Avrupa’ya Türkler tarafından tanıtılmıştır. Türk kültürünün en önemli içeceği olarak tarihi, siyasi, sosyal ve kültürel bir geçmişe sahip olan “Türk kahve”si hazırlanışı, araç ve gereçleri, sunumu ve ritüelleriyle birlikte soyut ve somut bütün kültürel unsurlarıyla beraber atasözlerine, deyimlere, halk bilmecelerine, türkülere, resimlere ve şiirlere konu olmuştur. Türk kahvesi ülkemizde sosyal bir içecek olarak önemli bir toplumsallaşma ve kültürel iletişim araçlarındandır. Özel günler, dini bayramlar, komşu ziyaretleri, dost ve arkadaş çevrelerinde bir bardak su ile ikram edilen Türk kahvesi beraberinde birçok anlamı iletir.

Türk kahvesi ülkemizde farklı etnik, dini, sosyal ve kültürel gruplar arasında üzerinde mutabakata varılmış bir gelenek ve kültür meydana getirmiştir. Türk kahvesi bir kültürel miras olarak sosyolojik açıdan ele alınması gereken önemli bir konudur. Bu nedenle çalışmada Türk kahvesi kültür ve geleneğinin geçmişten bugüne kadar geçirmiş olduğu toplumsal, tarihsel ve kültürel değişimini anlamak ve sorgulamak adına “tarihsel ve karşılaştırmalı yöntem” kullanılarak sosyolojik bir bakış açısıyla konu ele alınmıştır. Bu bağlamda Türk kahvesi kültür ve geleneği tarihsel, kültürel ve toplumsal bağlamı içinde multidisipliner, çok boyutlu ve eklektik bir şekilde ele alınmış; ayrıca gelecekte bu konu hakkında yapılacak olan çalışmalara da katkı sağlaması umulmuştur. Çalışmanın sonucunda ise sosyolojik, sanatsal, siyasal, ekonomik, tarihi ve kültürel bir değere sahip ve belli bir zamana, coğrafyaya ve tarihe bağlı olarak yakın bir geçmiş zamanda “icat edilmiş” olmayan 500 yıllık bir kültür ve geleneğe sahip olan Türk kahvesi kültürü ve geleneğinin kolay kolay ortadan kalkmayacağı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Afrika, Türk, Avrupa, Türk kahvesi, kültürel miras.