Serkan DEMİRBAŞ

Mehmed Ali Paşa Sorunu ve sonrası mevcut İngilizce ve Türkçe literatürde her daim Osmanlı Devleti’nin güçsüzlüğü ve II. Mahmud’un içine düştüğü çaresizlik tablosu olarak tasvir edilmiştir. Bununla birlikte; Sultanla Valisi arasında sürecek olan (1831-1839) ve merkez açısından askeri olarak bir mağlubiyet serisi olarak görülebilecek bu uzun sürecin, aynı zamanda II. Mahmud’un ve devlet adamlarının diplomatik manevraları ve İmparatorluğu içinde bulunduğu zor şartlardan çıkarmak için Avrupalı devletlerle iş birliği yaptıkları, özellikle İngiltere, bir reform süreci olarak ele alınabileceği ise aşikar bir meseledir.

İşte bu makale II. Mahmud’un reformist karakteri hakkında kısa bir giriş yaptıktan sonra bütün ayrıntıları ile, yıl yıl, Osmanlı belgelerini bütün ayrıntıları ile kullanarak Sultanın ve devlet adamlarının, Hünkar İskelesi Antlaşmasından sonra oluşan yeni dönemde (1833-1839) en başta İngiltere olmak üzere, diğer Avrupalı devletlerle iş birliği içerisinde bütün alanlarda yaptıkları reform çalışmalarını en ince ayrıntısına kadar mercek altına almaktadır.  

Anahtar Kelimeler: II. Mahmud, Osmanlı Diplomasisi, Osmanlı İmparatorluğu ve Reform, Osmanlı-İngiltere İşbirliği, Hünkar İskelesi Antlaşması