Önder GÜLER

1235 yada 1237 yılında Cengiz Han’ın topladığı Moğol kurultayında alınan karara göre Don nehri ile Karadeniz kıyısındaki bazı toprakların fethi kararlaştırılarak, Tuna nehri aşağısındaki topraklar Cuci ulusu adını alan Orda’ya dahil edildi. Nitekim Cengiz Han’ın ölümünden sonra da oğulları ve torunları tarafından onun fütuhatını devam ettirilerek, hakim olunan topraklar üzerinde çeşitli hanlıkların kurulması ile büyük bir Moğol-Türk Hakanlığı kuruldu. Dolayısıyla Cengiz’in torunlarından Hülagü’nün, merkezi Meraga olmak üzere İran, Gürcistan ve Anadolu topraklarını hakimiyeti altına alarak kurduğu İlhanlılar Devleti, Batu tarafından da merkezi Saray şehri olmak üzere Deşt-i Kıpçak, Kırım, İdil ve Kafkasların kuzeyinde elde ettiği hakimiyetler neticesinde kurulan Altın Ordu Hanlığı, Karadeniz ve çevresinde siyasi ve ekonomik olarak faaliyet gösteren Cengiz’in torunlarının kurduğu önemli devletlerdi. Özellikle de XIII. yüzyılın ortalarına doğru Karadeniz havzasının kuzey ve güneyindeki bazı topraklar, Moğolların bu iki önemli hanlığı tarafından idare edildi. Bu iki hanlık arasında yaşanan toprak anlaşmazlıkları ve bunun Karadeniz ticaretine olan etkisi ile birlikte Altın Orda ve İlhanlıların İtalyan ticaret kentlerinden Venedik ve Cenevizlilerle yaptıkları ticari ilişkiler Karadeniz ticaret tarihi açısından çok önemlidir. Dolayısıyla bizde bu çalışmamızda Cengiz Han’ın Moğol kurultayından çıkan karar neticesinde, Moğollar ve onun soyundan olan grupların Karadeniz kıyılarına inerek, deniz ile tanışmaları ve Karadeniz üzerinden kara ve deniz ticaretine yaptıkları katkılarını incelemeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler: Karadeniz Ticareti, Moğollar, Altınordu, İlhanlılar.