Melek AKYÜREK

Bu araştırmanın temel amacı Türkiye'de çağdaş resim sanatında yaratılan eserlerin, toplumsal gerçekçilik bağlamında emek gücünü işleyişlerini incelemektir. Betimsel tarama modeli kullanılarak hazırlanan bu araştırma, ayrıca ulusal ve uluslararası düzeyde yazılı ve görsel kaynaklar incelenerek yapılan literatür taraması ile zenginleştirilmiştir. Araştırmanın ilk bölümünde toplumsal gerçekçilik akımının dünyada ortaya çıkış aşamalarından bahsedilmektedir. Bu aşamaların toplumsal ve sosyo-ekonomik etkilerine de kısaca değinilmiştir. Hemen ardından toplumsal gerçekçiliğin Türkiye'de ortaya çıkışı ve bu çıkışa neden olan toplumsal olayların incelemesi yapılmaya çalışılmıştır ayrıca toplumsal gerçekçilik akımının temsilcileri olarak ortaya çıkan grupların çağdaş Türk resim sanatı üzerindeki etkilerinden bahsedilmiştir. Diğer bölümde çalışmanın ana temasını da oluşturan ve Türk resim sanatında toplumsal gerçekçi akımın temsilcilerinin emek gücünü resmettikleri eserlerin incelemesine geçilmiştir. Bu inceleme, toplumsal gerçekçi sanat hareketinin söz konusu dönem sanatçıların eserlerine ne şekilde yansıdığını ortaya koyması açısından önem taşımaktadır. Çalışma 1914-1980 dönemi içerisinde toplumsal gerçekçi akım ile eser veren Türk ressamların emek gücünü resmettikleri eserler ile sınırlandırılmıştır. Araştırmanın sonucunda toplumsal gerçekçilik ile resmedilen emek gücü resimlerinin çoğunluğunun içinde bulundukları toplumsal süreçlerden etkilendikleri ve sanatçıların genel olarak kabul gören; "emek gücüne hak ettiği değerin verilmediği" görüşünü merkeze alarak çalışmalar ürettikleri görülmüştür. Yapı, estetik kaygı ve içerik bakımından farklılıklar yaşamış olmalarına rağmen çağdaş Türk ressamlarının mesajlarını çarpıcı bir şekilde verdiklerini söylemek hatalı olmayacaktır. Araştırmanın aynı zamanda, sanat eseri inceleme konusunda sanat eğitimi alan öğrencilere ve eğitimcilere katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: toplumsal gerçekçilik, emek gücü, çağdaş resim sanatı, resim, işçi