Mehmet KILDIROĞLU

Ahıska ve çevresine tarih boyunca İskitlerden başlayarak Hunlar, Sabarlar, Avarlar, Hazarlar, Bulgarlar, Peçenekler, Oğuzlar ve Kıpçaklar gibi birçok Türk boyunun geldiği bilinmektedir. Hatta Gürcü kaynağı Kartlis Çovreba'daki kayıtlara göre Kıpçakların milattan önceki yıllarda Gürcistan ve çevresine geldikleri kaydedilmiştir. Ancak bu bilgiyi teyit edecek başka bir kayıt yoktur. Kartlis Çovreba İskender'in Gürcistan seferi sırasında Buntürki ve Kıpçak adlı bir grupla savaştığını yazmıştır. Kartlis Çovreba'daki bilgi doğruysa Kıpçaklar 2300 yıl önce Kafkas coğrafyasındaydı ve onlar buralara İskitlerle birlikte gelmiş olabilirler. Daha sonraki dönemlerde yukarıda adlarını zikrettiğimiz Türk kavimleri bu coğrafyada bulunmuşlardır. Ancak bunlarla ilgili izler azdır. Özellikle Oğuz ve Kıpçakların bölgeye gelmesinden sonra bölgede birçok Türk boy, oymak ve kabilesi yerleşmiştir. Bu boy, oymak ve kabile isimlerinin birçoğu kişi adlarında ve yer adlarında korunmuştur. XX. yüzyıl başlarında Rusların bölgeye gelmeleri ve Gürcülerin Rus hâkimiyetine girmesi sonucu bu isimler değiştirilmiştir. Bunun sonucu olarak da Ahıska ve çevresinde Türk boy ve kavimlerinin hiç yaşamadığı düşüncesi zihinlere zerk edilmiştir. Ahıska ve çevresinde Türk boy, oymak ve kabilelerinin yoğun olarak yaşadığı özellikle Osmanlı kayıtlarındaki, kişi yer ve boy adlarından anlaşılmaktadır. Bu çalışmada adı geçen bölgede tespit edilen Kıpçak boy, oymak ve kabilelerinin Orta Asya'daki diğer Türk boy, oymak ve kabilelerinde paralellerinin olduğu ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler: Oğuz, Kıpçak, Kuman, II. Davit, Gürcistan, Taok Vadisi, Çoruh, Ahıska, Orta Asya.